3 người trẻ xây cộng đồng nghệ thuật 120.000 thành viên: “Bạn có thể ‘chạm' hội họa bằng nhiều cách"

“Hội họa là môn nghệ thuật đẹp cuốn hút nhất!” 

Paul Gauguin - họa sĩ hàng đầu của trào lưu Hậu Ấn tượng - đã từng phải thốt lên như thế khi nhắc về hội họa. Để theo đuổi con đường đến với “tháp ngà" nghệ thuật, danh họa này cũng từng bỏ cả công việc ở ngân hàng lẫn môi giới chứng khoán. Nhưng ở Việt Nam, nghệ thuật nói chung và hội họa nói riêng từng là “người đẹp ngủ quên", chưa thực sự được quan tâm. 

Đáng mừng là trong vài năm gần đây, cùng với sự phát triển nhanh chóng của báo chí, truyền thông, cũng như việc những tác phẩm hội họa Việt Nam gây tiếng vang với các cú “gõ búa" tỷ đô, hội họa ngày càng thu hút sự chú ý. Hiểu - Cảm - Học nghệ thuật dần trở thành nhu cầu, đặc biệt là của người trẻ. Nhưng những “sân chơi" dành cho lĩnh vực này chưa nhiều. 

Nổi bật phải kể tới Mê Tranh - Group Cộng đồng dành cho người yêu nghệ thuật với con số lên tới gần 120.000 thành viên trên facebook, được sáng lập bởi 3 bạn trẻ: Matthew Mai, Hoàng Mi và Quang Anh.

Sự ra đời của Mê Tranh là một ly nước mát giải cơn khát cho người trẻ yêu nghệ thuật. Dù là đưa tin về giới mỹ thuật, đăng tải những bức tranh kinh điển hay mang tính học thuật, những bài viết trên Mê Tranh đều thu hút sự quan tâm lớn của cư dân mạng, cho thấy sự dịch chuyển đáng kể trong tư duy của người Việt Nam hiện đại. 

Mê Tranh là “ai"? Họ đã kết nối người trẻ với nghệ thuật bằng cách nào? Trò chuyện với 3 người trẻ có chung một đam mê ấy, càng bất ngờ hơn bởi những kế hoạch mà họ đang ấp ủ:

Ý tưởng đầu tiên đưa các bạn đến với con đường “không trải hoa hồng" này là gì?

Matthew: Đầu tiên, đơn giản là chúng mình có một niềm yêu mến và trân trọng hội họa vô bờ bến. Là những người con xuất thân trong gia đình có truyền thống nghệ thuật hoặc có bố mẹ đam mê sưu tầm các tác phẩm, chúng mình sớm thấm nhuần tư tưởng yêu cái đẹp, mong muốn được hòa vào dòng chảy nghệ thuật để được thỏa mãn đam mê tận hưởng những điều đẹp đẽ. 

Bên cạnh đó, là những người làm truyền thông, chúng mình nhận ra còn ít sân chơi giao lưu lành mạnh về kiến thức và tình yêu với nghệ thuật, để mọi người có thể học hỏi, kết nối, nâng cao kiến thức về hội họa; từ đó cùng nhau phát triển để nền nghệ thuật Việt Nam tiến xa hơn trên toàn thế giới. Việc làm truyền thông giúp chúng mình luôn nhanh nhạy, luôn tìm kiếm khoảng trống, tổn thương mà thị trường đang mắc phải, từ đó khắc phục và đưa ra những chiến lược phù hợp, khéo léo dẫn dắt với một cộng đồng ngày càng lớn, với nhiều vấn đề phức tạp.

Ngoài việc tham khảo, nghiên cứu thêm kiến thức nghệ thuật qua tài liệu gốc hoặc các trang thông tin uy chính thống về nghệ thuật, team Mê Tranh còn kết nối với những người có chuyên môn, uy tín trong ngành hội họa như Họa sĩ, Nhà nghiên cứu - Phê bình nghệ thuật, Giám tuyển, Nhà sưu tập có tiếng để tiếp nạp và mang tới nội dung bổ ích, có giá trị cho độc giả của group.

Vậy Mê Tranh đã và đang làm thế nào để tạo ra “cây cầu” kết nối, xoá bỏ rào cản giữa người trẻ và nghệ thuật?

Hoàng Mi: Mê Tranh nghĩ rằng, phần lớn chúng ta khi tới một không gian nghệ thuật, cụ thể là triển lãm hay bảo tàng Mỹ Thuật đều không biết nên làm gì ở đó tiếp theo sau khi đã đặt chân tới và đi dạo một vòng quanh. Giới hạn về kiến thức cộng với sự nghèo nàn trong diễn đạt thông tin tác phẩm, thông tin sự kiện trên mạng xã hội quả là một rào cản lớn khiến người quan tâm tới nghệ thuật rụt rè trong khâu tiếp cận và tìm hiểu. 

Nắm được những tâm lý này, Mê Tranh đã thành lập cộng đồng và đưa ra chiến lược nội dung cho từng giai đoạn, thu hút các thành viên từ những họa sĩ, tác phẩm gần gũi nhất (như The Starry Night - Van Gogh; The Kiss - Gustav Klimt,..) cùng với nội dung mộc mạc, truyền cảm hứng để các bạn có nhận thức cơ bản và sự yêu thích với hội họa. Sau đó dần dần khi thị hiếu người đọc ngày một nâng lên, chúng mình sẽ cung cấp thêm những kiến thức sâu hơn với độ phức tạp dần lên để song song với việc yêu thích và cảm thụ tác phẩm, các thành viên sẽ thu nạp thêm các kiến thức mới, dần dà có khả năng phân tích và lựa chọn trường phái nghệ thuật thỏa mãn gu thẩm mỹ của mình.

Mê Tranh cũng chăm chỉ cập nhật thông tin về các sự kiện nghệ thuật trong nước, hợp tác với các Ban tổ chức triển lãm để cùng đồng hành đẩy truyền thông và đưa thông tin gần thật gần tới với công chúng. Để từ đó cộng đồng có thêm cơ hội tương tác trực tiếp với tác phẩm và nghệ sĩ một cách tự tin hơn.

“Em không hiểu?”, “Tôi chẳng biết bức tranh này đẹp ở đâu?”, hay nhẹ nhàng hơn là: “Anh chị giải thích giúp em bức này vì sao đẹp?”. Mê Tranh hẳn từng nhận nhiều câu hỏi như thế này từ các thành viên. Và câu trả lời của các bạn như thế nào?

Quang Anh: Tạm bỏ qua yếu tố hàn lâm, một tác phẩm đẹp là một tác phẩm có hồn và câu chuyện trong nó. Đối với Mê Tranh, mỗi người sẽ có một trải nghiệm sống khác nhau và bản chất của nghệ thuật chính là cảm xúc. Đứng trước một tác phẩm nghệ thuật, nếu bản thân người xem cảm thấy chạm và rung cảm thì đó là một tác phẩm đẹp. Các thành viên trong nhóm mình rất thích chia sẻ, nội dung hàn lâm cũng có, nội dung giản đơn, dễ tiếp cận cũng có, người xem tranh vì cảm xúc nội tâm cũng không ít, nên không chỉ riêng admin mà các thành viên cũng rất muốn được chia sẻ góc nhìn cảm xúc với nhau. 

Có thể thấy, những chủ đề mà người trẻ quan tâm thường vẫn có chút gì đó thông tin… gây sốc. Ví dụ như bức tranh Đông Dương của Mai Trung Thứ, Lê Phổ được bán với giá chục tỷ, hay việc tranh của Mark Rothko trông có vẻ rất khó hiểu vẫn được định giá cao… Nhiều người cho là, việc quan tâm tới những thông tin liên quan này không hẳn là định hướng nghệ thuật chân chính, số khác lại có quan điểm rằng, mục đích quan trọng hơn, tức là nếu những câu chuyện này là một “đường dẫn" cho người trẻ quan tâm đến nghệ thuật thì cũng không vấn đề gì. Quan điểm của Mê Tranh thì sao?

Matthew: Mê Tranh đồng tình với cả hai quan điểm trên. Để “chạm” đến nghệ thuật, mỗi người sẽ có những chất xúc tác riêng: có thể điểm đầu tiên “gặp gỡ” tình cờ qua một góc phố, hay trong một cuốn sách, hoặc ngay cả một tin gây sốc… Nhưng điểm cuối của của điểm chạm là mở ra cánh cửa kết nối giữa tâm hồn con người và nghệ thuật. 

Người trẻ ở Việt Nam vẫn còn chưa quan tâm nhiều đến hội họa bởi trên thực tế vẫn còn rất ít điểm chạm tương tác với nghệ thuật thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Vì vậy, những “đường dẫn” gây sốc này là điều cần thiết. Để những “cảm hứng” được gieo mầm trong tâm trí thế hệ trẻ tương lai.

Nghệ thuật đương đại có vẻ dễ dàng hơn trong việc tìm kiếm người thưởng thức, còn những tác phẩm nổi tiếng của hoạ sĩ thời trước hoặc nghệ thuật kinh điển thì khó hơn. Mê Tranh để kết nối người trẻ đến với nền mỹ thuật kinh điển nước nhà như thế nào? 

Quang Anh: Đối với Mê Tranh, nghệ thuật là sự giao thoa giữa cái cũ và cái mới, cả hai phạm trù này đều không lấn át nhau mà luôn tương hỗ lẫn nhau. Chính vì vậy, cách tiếp cận tốt nhất của Mê Tranh bắt đầu đi từ những tác phẩm thân thuộc nhất, sau đó dần dần đưa người đọc trở lại với nền mỹ thuật nước nhà. 

Song song, Mê Tranh cũng dẫn dắt người xem tới những trải nghiệm thực tế. Ví dụ gần đây nhất là sự kiện Mê Tranh Talk hợp tác với The Painter's Studio nói về tranh Đông Dương hay Trường phái Ấn Tượng. Trong tháng này chúng mình cũng cùng gia đình họa sĩ Phan Kế An hỗ trợ truyền thông cho quá trình tổ chức sự kiện triển lãm Phan Kế An - Kho Tàng Ẩn Giấu tại L'Espace - 24 Tràng Tiền để tạo cơ hội cho thành viên tiếp cận với hội họa Đông Dương.

Phan Kế An - Kho Tàng Ẩn giấu là triển lãm đầu tiên mà Mê Tranh hỗ trợ truyền thông. Các bạn có thể chia sẻ rõ hơn về điểm đặc biệt của sự kiện này cũng như những hoạt động hỗ trợ của Mê Tranh?

Hoàng Mi: Đây là sự kiện đầu tiên và cũng là niềm vinh dự của Mê Tranh khi được đồng hành hỗ trợ truyền thông cho một triển lãm về một họa sĩ có tầm ảnh hưởng rất lớn tới nghệ thuật Việt Nam - danh hoạ Phan Kế An. Nếu như các bạn trẻ Việt Nam có cơ hội tiếp xúc và yêu mến các nghệ sĩ Việt thì Kho Tàng Ẩn Giấu sẽ đưa các bạn quay ngược trở về quá khứ, chứng kiến thời điểm hưng thịnh của nền mỹ thuật Việt Nam để có dịp hiểu sâu và chiêm nghiệm qua những tác phẩm có thể còn dở dang nhưng hàm chứa vô vàn câu chuyện thú vị.

Trong triển lãm này, Mê Tranh sẽ đóng vai trò như một người dẫn đường cho các bạn trong thế giới của họa sĩ Phan Kế An với những tác phẩm quý chưa từng được công bố trên truyền thông, báo giới; những câu chuyện sáng tác qua từng chặng đường cuộc đời, những mẩu chuyện hay về đời sống của người họa sĩ đa tài và có phần vô cùng đào hoa này. Các bạn yêu thích sơn mài cũng sẽ có cơ hội học hỏi, nâng cao tầm hiểu biết của mình thông qua những chia sẻ của giám tuyển Vũ Đỗ trong hành trình phục chế những tác phẩm của họa sĩ. Và còn rất nhiều nội dung cực hấp dẫn nữa mà chúng mình chưa muốn hé lộ vội.

Cảm ơn Mê Tranh về những chia sẻ và chúc các bạn ngày càng thành công hơn trên hành trình “xây cầu kết nối" nghệ thuật tới công chúng!